جدول سایز لوله استیل 

انتخاب سایز صحیح لوله استیل یکی از تصمیم‌های کلیدی در طراحی و اجرای سیستم‌های صنعتی، عمرانی، پایپینگ و حتی پروژه‌های دکوراتیو است. سایز لوله استیل تنها یک عدد ساده نیست؛ بلکه ترکیبی از قطر اسمی NPS، قطر خارجی واقعی OD و ضخامت دیواره (Schedule) است که در کنار هم ظرفیت تحمل فشار، میزان دبی، وزن، هزینه نهایی و طول عمر سیستم را تعیین می‌کنند.

در استانداردهای لوله استیل، اندازه‌گذاری بر پایه قطر اسمی انجام می‌شود؛ عددی که در ظاهر به قطر واقعی لوله شبیه نیست. برای مثال لوله 1 اینچ، قطر خارجی 33.4 میلی‌متر دارد و لوله 2 اینچ، 60.3 میلی‌متر. این اختلاف میان NPS و OD یکی از مهم‌ترین نکاتی است که بسیاری از خریداران، پیمانکاران و حتی فروشندگان کم‌تجربه از آن غافل می‌شوند.

دو گرید اصلی مورد استفاده در لوله‌های استیل یعنی 304 و 316 نیز در همین چارچوب سایزبندی استاندارد تولید می‌شوند. لوله استیل 304 پرکاربردترین گرید بازار است و در معماری، نرده، سازه‌های سبک و مصارف عمومی استفاده می‌شود. در مقابل، لوله استیل 316 برای محیط‌های خورنده، تماس با آب دریا، صنایع غذایی و دارویی استاندارد بالاتری ارائه می‌دهد و معمولا قیمت بالاتری نیز دارد.

این مقاله مرجع کامل جدول سایز لوله استیل است و تمام موارد مهم شامل قطر خارجی، ضخامت، وزن، رده‌های شِدول، استانداردهای تولید و سایزهای صنایع شیری را به صورت جامع پوشش می‌دهد.

NPS و قطر واقعی لوله استیل

تعریف NPS
NPS یا Nominal Pipe Size یک معیار نامی برای اندازه‌گذاری لوله‌ها در استاندارد ASME است. این مقدار نشان‌دهنده اندازه واقعی لوله نیست، بلکه یک شناسه برای مقایسه و طبقه‌بندی لوله‌ها است. در سایزهای بالاتر از 12 اینچ، عدد NPS تقریبا همان قطر خارجی است، اما در سایزهای پایین‌تر، قطر اسمی با قطر خارجی واقعی تفاوت معنادار دارد. به همین دلیل برای طراحی، سفارش‌گذاری و کنترل کیفیت، اتکا به NPS کافی نیست و باید از جدول استاندارد قطر خارجی استفاده شود.

جدول تبدیل NPS به میلی‌متر (قطر خارجی استاندارد OD)
این جدول مرجع اصلی برای انتخاب سایز صحیح در پروژه‌ها است. اعداد مطابق استاندارد ASTM/ASME B36.19 و B36.10 ارائه می‌شوند.

چرا قطر خارجی OD ثابت است ولی ضخامت دیواره تعیین‌کننده قطر داخلی ID است؟
در استاندارد لوله‌های استیل، قطر خارجی OD همواره ثابت تعریف می‌شود. دلیل این موضوع سازگاری کامل لوله با فیتینگ‌ها، فلنج‌ها، اتصالات جوشی و رزوه‌ای است. اگر OD متغیر بود، امکان نصب و آب‌بندی استاندارد از بین می‌رفت.

در مقابل، ضخامت دیواره لوله براساس شِدول (Schedule) تغییر می‌کند و همین تغییر ضخامت، قطر داخلی ID را مشخص می‌کند. این موضوع سه تاثیر مهندسی مهم دارد:

1. تعیین دبی عبوری
   هرچه ضخامت بیشتر شود، قطر داخلی کاهش می‌یابد و ظرفیت عبور سیال کم می‌شود.
   ID = OD − 2 × Thickness

2. تحمل فشار
   ضخامت بیشتر باعث افزایش تحمل فشار داخلی می‌شود. به همین دلیل رده‌هایی مانند SCH40، SCH80 و SCH160 برای فشارهای کاری متفاوت طراحی شده‌اند.

3. تغییر وزن لوله
   با افزایش ضخامت، وزن واحد طول لوله بالا می‌رود و قیمت تمام‌شده افزایش می‌یابد.

این ساختار ثابت OD و متغیر بودن ID یکی از مهم‌ترین مفاهیم طراحی لوله‌کشی صنعتی است و پایه اصلی درک جدول‌های سایزبندی استاندارد محسوب می‌شود.

جدول کامل سایز لوله استیل بر اساس استاندارد ANSI B36.19

استاندارد ANSI B36.19 مرجع اصلی سایزبندی لوله‌های استنلس استیل است و تمامی قطرهای اسمی، قطر خارجی واقعی (OD)، و ضخامت‌های مختلف شِدول را تعریف می‌کند. این استاندارد برای گریدهای رایج مانند 304 و 316 کاربرد دارد و در تمام پروژه‌های لوله‌کشی صنعتی، بهداشتی و پایپینگ فرآیندی ملاک محاسبه است.

ساختار جدول

هر سایز لوله شامل موارد زیر است:
• قطر خارجی (OD)
• ضخامت در شِدول‌های 5S، 10S، 40S، 80S
• قطر داخلی (ID) تقریبی
• تبدیل واحد اینچ به میلی‌متر
• حوزه کاربرد هر شِدول

نکته:
• مقادیر ID وابسته به تفاضل OD و 2×ضخامت است.
• لوله‌های 5S و 10S اغلب در صنایع غذایی، دارویی، آرایشگاهی و انتقال سیالات کم‌فشار استفاده می‌شوند.
• شِدول‌های 40S و 80S برای سرویس‌های فشاربالا، بخار، خطوط هیدرولیک و محیط‌های مهاجم کاربرد دارند.

تبدیل اینچ به میلی‌متر

فرمول تبدیل:

کاربرد هر شِدول

• Sch 5S: لوله‌های سبک، مناسب خطوط کم‌فشار، صنایع غذایی، دکوراتیو.
• Sch 10S: پرمصرف‌ترین نوع برای 304 و 316، مناسب انتقال آب، مواد شیمیایی ملایم، استراکچرهای سبک.
• Sch 40S: مناسب فشار متوسط تا بالا، پایپینگ صنعتی، بخار کم‌فشار، خطوط فرآیندی.
• Sch 80S: مناسب فشار بسیار بالا، دماهای شدید، سیستم‌های بخار و سیالات خورنده.

جدول سایز لوله استیل 304

این بخش به عنوان یک مرجع کامل برای خریداران، مهندسان و طراحان پایپینگ، مجموعه سایزهای رایج لوله استیل 304 را با تمرکز بر OD، ضخامت، وزن و شِدول ارائه می‌کند. این جدول برای جذب جستجوهای پرتقاضا مانند «ضخامت لوله استیل رده 40» و «وزن لوله استیل 304» نیز بهینه شده است.

نکات مهم پیش از جدول

• لوله استیل 304 عمدتاً در رده‌های 5S، 10S، 40S و 80S عرضه می‌شود.
• رده 40 به دلیل ضخامت متوسط رو به بالا، در جستجوهای کاربران بسیار پرتکرار است و معمولاً برای فشارهای بیشتر و خطوط فرآیندی انتخاب می‌شود.
• وزن لوله تابع مستقیم OD، ضخامت و چگالی فولاد زنگ‌نزن 304 است که حدود 7.93 g/cm³ است.

نکات کاربردی برای رده‌ها

رده 10S:
• مناسب خطوط آب، فاضلاب سبک، سیستم‌های غذایی و بهداشتی
• وزن کم و هزینه اقتصادی‌تر

رده 40 (Sch 40):
• مناسب برای جستجوی پرتکرار «ضخامت لوله استیل رده 40»
• انتخاب اصلی برای فشارهای متوسط
• کاربرد گسترده در پروژه‌های صنعتی و تأسیساتی
• استحکام بالاتر بدون افزایش شدید وزن

رده 80 (Sch 80):
• مناسب فشار بالا، بخار، محیط‌های مهاجم
• ضخامت زیاد، مقاومت بالا در برابر خوردگی سایشی و ضربه

جدول سایز لوله استیل 316

لوله استیل 316 از نظر ابعادی و رده‌بندی، کاملاً مطابق استاندارد ANSI B36.19 تولید می‌شود. بنابراین OD، ضخامت‌ها و شِدول‌ها مشابه لوله استیل 304 است. تفاوت اصلی در ترکیب شیمیایی (وجود مولیبدن 2 تا 2.5 درصد) و در نتیجه مقاومت خوردگی بالاتر است، به‌ویژه در محیط‌های کلریدی و دریایی.

از نظر سایز و ضخامت کاربردی، مهندسان معمولاً در شرایط زیر به سمت 316 می‌روند:
• خطوط فرآیندی در صنعت دریایی، نمک‌زدایی و کلر
• صنایع غذایی، دارویی و بیوتکنولوژی
• سیستم‌های حساس که نیازمند پایداری در برابر پیتینگ و خوردگی شیاری هستند

بنابراین جدول ابعادی زیر، کاملاً با استانداردهای 304 مشترک است و فقط استفاده کاربردی تفاوت ایجاد می‌کند.

تفاوت‌های کاربردی 304 و 316 از نظر انتخاب سایز

1. سایزگذاری مشابه است، اما انتخاب سایز در 316 معمولاً سختگیرانه‌تر است
در خطوط حساس (مانند سیستم‌های سیالات خورنده)، مهندسان معمولاً یک شِدول بالاتر را انتخاب می‌کنند تا عمر مفید نصب افزایش یابد.

2. در محیط‌های کلریدی، 316 در سایزهای کوچک (1 تا 2 اینچ) بسیار رایج‌تر است
به‌علت خطر پیتینگ در سایزهای کم‌ضخامت 304.

3. در سایزهای بزرگ (6 تا 12 اینچ)، تفاوت کاربردی بیشتر مرتبط با فشار کاری است
316 چون مقاومت بالاتری در برابر خورندگی دارد، در خطوط انتقال مواد شیمیایی، انتخاب مطمئن‌تری است.

جدول وزن لوله استیل (304 و 316)

وزن لوله استیل یکی از مهم‌ترین پارامترهای طراحی و خرید است؛ زیرا بر محاسبه بار سازه، هزینه حمل، انتخاب شِدول و برآورد قیمت نهایی تأثیر مستقیم دارد. از آنجا که چگالی 304 و 316 تقریباً یکسان است، فرمول محاسبه و جدول وزن برای هر دو گرید مشترک است.

---

فرمول محاسبه وزن لوله استیل (304 و 316)

وزن هر متر لوله از رابطه زیر به دست می‌آید:

$$\text{Weight (kg/m)}=0.02466\times (OD-WT)\times WT$$

که در آن:
• OD قطر خارجی بر حسب میلی‌متر
• WT ضخامت لوله بر حسب میلی‌متر
• عدد ثابت 0.02466 حاصل تبدیل چگالی استیل به واحد kg/m است.

جدول استانداردهای لوله استیل

این بخش تمام استانداردهای اصلی لوله استیل را پوشش می‌دهد و به‌طور کامل پاسخ‌دهنده کوئری‌های پرتکرار زیر است:
• استاندارد لوله استیل 316
• استاندارد لوله استیل 304
• استاندارد صنعتی 316

استانداردها بر اساس نوع لوله، کاربرد، روش تولید و گریدهای قابل استفاده (304، 304L، 316، 316L، 321 و غیره) دسته‌بندی شده‌اند.

 

تفاوت استانداردهای لوله استیل 304 و 316

• هر دو گرید در استانداردهای A312، A213، A269، A270 و EN 10217 پوشش داده می‌شوند.
• تفاوت اصلی در سطح عملکرد است، نه در استاندارد:

• 316 و 316L برای محیط‌های خورنده، کلریدی و دریایی توصیه می‌شود.

• 304 و 304L برای مصارف عمومی، معماری، صنایع سبک و سیالات معمولی مناسب هستند.
  • استانداردهای بهداشتی A270 معمولاً از 316L استفاده می‌کنند، زیرا مقاومت بالاتری مقابل خوردگی حفره‌ای دارد.

---

نکات انتخاب استاندارد مناسب

• برای خطوط فرآیند، بخار، فشار: ASTM A312
• برای حرارت بالا: ASTM A213
• برای صنایع غذایی و شیری: ASTM A269 و A270
• برای سازه‌های دکوراتیو: ASTM A554
• برای پروژه‌های اروپایی: EN 10217

جدول سایز لوله صنایع شیری (Sanitary Stainless Steel Tubing)

این جدول مطابق استانداردهای بهداشتی ASTM A270 و 3A طراحی شده و به‌طور مستقیم پاسخگوی کوئری «سایز لوله استیل صنایع شیری» است. لوله‌های بهداشتی معمولاً با OD دقیق، سطح داخلی پولیش شده و ضخامت خاص (Gauge یا میلی‌متر) عرضه می‌شوند. سایزبندی در این سیستم بر پایه OD است و از 0.5 اینچ تا 4 اینچ بیشترین کاربرد را دارد.

---

جدول کامل سایز لوله صنایع شیری (Sanitary Tube Sizes)

---

نکات کلیدی برای لوله‌های صنایع شیری

• قطر OD کاملاً دقیق است، زیرا اتصال آنها با فیتینگ‌ Clamp، SMS، RJT و DIN انجام می‌شود.
• ضخامت در سایزهای کوچک عمدتاً 1.2 میلی‌متر و در سایزهای بالاتر 1.65 و 2 میلی‌متر است.
• گرید غالب: 316L (به‌دلیل مقاومت در برابر کلراید و خوردگی حفره‌ای).
• سطوح داخلی معمولاً دارای Roughness کمتر از Ra 0.8 میکرون هستند.

جدول قطر نامی لوله (NPS) و تبدیل اینچ به میلی‌متر

این بخش باید یک مرجع کامل و سریع باشد تا کاربر با یک نگاه، NPS، قطر خارجی و تبدیل اینچ به میلی‌متر را ببیند. این جدول برای جذب تمام Queryهای مرتبط مثل «جدول قطر نامی لوله»، «تبدیل اینچ لوله به میلی‌متر»، «NPS چیست» بهینه است.

جدول کامل NPS لوله استیل (مطابق استاندارد ASME / ASTM)

جدول تبدیل اینچ به میلی‌متر

این جدول‌ها بخش NPS، تبدیل اینچ، OD و سایزینگ را در یک نگاه کامل می‌کنند و برای تمام Queryهای مرتبط با سایز و قطر نامی یک پاسخ واحد ایجاد می‌کنند.

---

ضخامت لوله استیل (304 و 316)

این بخش باید تمام Queryهای رقابتی مانند «ضخامت لوله استیل 304»، «ضخامت لوله رده 40»، «ضخامت لوله استیل 316» و «رد‌ه لوله چیست» را پوشش دهد.

ضخامت‌های استاندارد لوله استیل در ضخامت‌های سبک تا صنعتی

(برای 304 و 316 مشترک هستند، مگر در کاربرد که توضیح داده می‌شود.)

---

ضخامت لوله استیل بر اساس رده (Schedule)

این بخش برای Queryهای «رده 40»، «رده 80» و «رده 10» حیاتی است.

رده‌های پرکاربرد

نمونه ضخامت واقعی رده‌ها در سایز 2 اینچ (NPS 2″)

---

تفاوت ضخامت در لوله 304 و 316

ضخامت کاملاً استاندارد است و در 304 و 316 تفاوت ندارد، اما:

• 316 برای محیط‌های خورنده، شیمیایی، دریایی یا کلر بالا استفاده می‌شود.

• 304 برای کاربردهای عمومی، صنعتی، ساختمانی و پایپینگ عمومی مناسب است.

• اگر ضخامت 1.5 تا 3 میلی‌متر مدنظر باشد، معمولاً انتخاب صرفاً بر اساس خورندگی و نه ضخامت انجام می‌شود.

 

 استعلام قیمت لوله استیل 304 و 316

برای انتخاب لوله استیل مناسب، محدوده قیمت و کیفیت اهمیت اصلی دارد. تفاوت نرخ آلیاژ 304 و 316، ضخامت، سایز، رده فشار و استاندارد تولید باعث می‌شود قیمت نهایی به صورت دقیق فقط پس از استعلام قابل اعلام باشد.

برای دریافت قیمت روز لوله استیل 304 و 316 (در سایزهای 0.5 اینچ تا 16 اینچ) همین حالا با کارشناسان استیل‌سرا تماس بگیرید.
ارائه قیمت لحظه‌ای، موجودی انبار، مشاوره انتخاب رده مناسب (SCH 10، 40، 80) و ارسال فوری سراسر کشور.

---

سوالات متداول لوله استیل (304 و 316)

لوله استیل 304 بهتر است یا لوله استیل 316؟

اگر محیط خورنده، اسیدی، کلر بالا یا نزدیک دریا دارید، 316 انتخاب مطمئن‌تری است. اگر کاربرد عمومی و صنعتی معمولی دارید، 304 کاملاً مناسب است و قیمت پایین‌تری نیز دارد.

ضخامت رده 40 برای لوله استیل چقدر است؟

ضخامت بسته به سایز متفاوت است. در سایز 2 اینچ، لوله استیل رده 40 حدود 3.91 میلی‌متر ضخامت دارد.

تفاوت NPS و OD چیست؟

NPS یک سایز نامی است و قطر واقعی لوله محسوب نمی‌شود. OD همان قطر خارجی واقعی است که در جداول استاندارد مشخص است.

وزن لوله استیل چگونه محاسبه می‌شود؟

وزن بر اساس فرمول
ρ × 3.14 × (OD − THK) × THK
محاسبه می‌شود. همچنین جدول وزن آماده در بخش قبل ارائه شده است.

استاندارد لوله استیل 304 و 316 چیست؟

استانداردهای اصلی شامل ASTM A312، A213، A269، A270 و برای لوله دکوراتیو A554 است.

لوله صنایع شیری ضخامت چند دارد؟

لوله‌های شیرینگ معمولاً در ضخامت 1.0 تا 1.65 میلی‌متر تولید می‌شوند و OD دقیق آنها مطابق استاندارد 0.5 تا 4 اینچ است.